НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Лисна жаба / гаталинка

Hyla arborea

English

European tree frog

Albanian

Verorja

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Алпски мрморец
Зелена крастава жаба – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 Најмалку
засегнат		 БЛИЗУ ЗАСЕГНАТ Ранлив Загрозен Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Hyla arborea

Опишан од

(Linnaeus, 1758)

Синоним

/

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

NT, B2ab(ii,iii,iv)c(ii,iii,iv)

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Богољуб Стеријовски

Драган Арсовски

Прегледал

Crnobrnja-Isailović, J.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Деградацијата на живеалиштатата предизвикува намалување и флуктуации во површината на населеност (1.816 km²), локациите и субпопулациите, а исто така и предизвикува попречување на миграторните патишта помеѓу репродуктивните центри. Како и да е, гаталинката е присутна во сите соседни земји во различни живеалишта, што значи може да има корист од регионални ефекти за спасување и, следствено, видот е оценет како близу засегнат. Глобално и во Европа, пак, е оценет како најмалку засегнат.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Се намалува

Опис

Овој вид се смета за чест во соодветни живеалишта низ Северна Македонија. Неколку мониторинг студии (користејќи линиски трансекти; Buckland et al. 1993) спроведени во текот на изминатите четири години во рамките на активностите за процена на влијанието врз животната средина (ОВЖС) во регионот на Скопје, Струмица, Радовиш и Штип, сугерираат дека трендовите на популацијата на овој вид низ цела Северна Македонија се намалуваат и се на пат да станат сериозно фрагментирани.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен, слатководен (= копнени води)

Живеалишта и екологија

Овој вид е генерално поврзан со отворени, добро осветлени широколисни и мешани шуми, грмушки, ливади, градини, лозја, овоштарници, паркови, езерски брегови и ниска крајбрежна вегетација. Избегнува темни и густи шуми. Популациите можат да толерираат суви периоди и можат да се сретнат во суви живеалишта. Овој вид е исто така опсервиран во човечките предели, вклучувајќи ги и големите градови (на пример, Скопје). Гаталинката е активна од средината на март до почетокот на октомври. Активноста обично се одложува и скратува на повисоки надморски височини од средината на април до средината на септември. Репродуктивниот период започнува на почетокот на април. Јајцениот и ларвениот стадиум се одвиваат во застојани води, како што се езера, мали езерца, мочуришта и резервоари, а понекогаш и во канали и барички.

Користење и трговија

Користење и трговија

Нема познати начини на користење или трговија со овој вид во Северна Македонија.

Закани

Закани

Видот е прилично чувствителен на промени во живеалиштата, вклучувајќи губење и фрагментација на шуми, грмушки и ливади (со изолација на популацијата), одводнување и загадување на мочуриштата (индустриски и земјоделски) и интродукција на грабливи видови риби. Исто така, тука се вбројуваат и уништување на живеалиштата заради урбанизација, изградба на патишта, изградба на мали хидроелектрани и испуштање загадувачи во мочуриштата. Периодот на најголема закана е во пролетното време кога миграциските патишта кон репродуктивните центри се загрозени од сообраќајот и изградбата на патиштата. Според Sterijovski B. (2014) модификација и фрагментација на живеалиштата, особено околу репродуктивните центри, е исторска закана која е присутна и денес. Климатските промени можат да претставуваат сериозни закани за овој вид, особено ако влијаат врз некои од неговите рефугиуми како што се Таорската Клисура, клисурата на реката Треска, Црна Река, заедно со клисурите на реките Раец и Бласница, потоа Јама, регионот Маврово-Радика, Баба, охридско-преспанскиот регион и планинскиот венец Ниџе-Кожуф (МЖСПП 2003a, b).

Габичните закани Batrachochytrium dendrobatidis и Batrachochytrium salamandrivorans неодамна беа откриени на Балканскиот Полуостров. Овие ја предизвикуваат болеста позната како хитридиомикоза (Whittaker and Vredenburg, 2016) кај водоземците. Студиите покажаа дека климатските промени го олеснуваат ширењето на оваа болест (Pounds, A. 2006), а научниците сугерираат дека пестицидите може да ја инхибираат вродената имунолошка одбрана и да ја зголемат подложноста на оваа болест (Davidson et al. 2007). Ова бара итни превентивни мерки, пред сè преку мониторинг, така што почетните знаци на габичното заболување во Северна Македонија треба навремено да се идентификуваат и стават под карантин.

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Додаток II од Бернската Конвенција и Анекс IV од ЕУ Директивата за живеалишта. Истиот е заштитен во согласност со националното законодавство, бидејќи се  наоѓа на листата на заштитени диви видови на Северна Македонија (Службен весник бр. 139/2011). За делови од националниот ареал на видот, во рамките на низа ОВЖС студии предложени се мерки за намалување на смртноста на патиштата. Треба да се следат варијациите во животните карактеристики на видот наспроти варијациите во интензитетот на заканите и притисоците.

Според „Стратегијата за биолошка разновидност на Република Северна Македонија“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018) блатата, особено на повисока надморска височина, се погодени од деградација како резултат на конверзија на земјиштето заради интензифијација на земјоделските активности, недостаток на водоснабдување, наводнување, порибување, недостаток на третман на отпадни води и градежни работи. Итно треба да се изработат акциски планови за зачувување на репродуктивните центри, односно водните живеалишта на овој вид.

Националната акција за „спречување на загуба, деградација и фрагментација на природни живеалишта од национално и меѓународно значење“ им дава приоритет на следните активности (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018):

o 10.4 Заштита и ревитализација на блатните/водните живеалишта и крајречни живеалишта

o 10.4.1 Идентификација на најзагрозените низински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување

o 10.4.2 Идентификација на најзагрозените планински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување,

o 10.4.3 Изработка на план и спроведување активности за спречување на деградација на блатните и водните живеалишта, особено од интензивирање на земјоделски активности, одоснабдување, наводнување, порибување и други активности на стопанските сектори

o 10.4.4 Спроведување на пилот-мерки за ревитализација на блатните живеалишта.

Библиографија

Библиографија

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014 Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe . .p 1-31.

Sterijovski, B. 2015 Conservation and protection status of amphibians in Macedonia Pelagic Publishing Exeter, UK 67-73
Hristovski, N. 1979 Nematodite od podred Oxyurata Skrjabin, 1923 vo Bitolsko. . .p 135-157.

Karaman, S. 1922 Beiträge zur Herpetologie von Mazedonien. . .p 278-299.

Karaman, S. 1931 Zoološke prilike Skopske kotline. . .p 214-241. [in Serbian].

Krivokapic, D. 1969 Sar planina pp.334. .p/.

Mikes, M., Dzukic, G., Soti, J., Habijan, V. & Hristovski, N. 1981 Ispituvanja na faunata na tetrapodite na terenot od HMS “Strezevo” – Bitola 8 -224. .p/.

Melovski, Lj., Ivanov, Gj., Angelova, N., Velevski, M., Hristovski, S. 2008 Monospitovsko blato. Poslednoto mocuriste vo Makedonija. Opstina Bosilovo Bosilovo . .p56.

Radovanović, M. 1951 Vodozemci i gmizavci naše zemlje Naučna knjiga Beograd. .p 168.

Sidorovska, V., Petkovski, S.,Dzukic, G., Smith, R. D. 2006 The Pelister Dragon: Faunal and Zoogeographical Characteristics of Mt. Pelister Amphibians and Reptiles . .p 65-94.

Sterijovski, B., Aleksovska, K., Tasevski, S. 2010b Distribution and valorization of amphibians and reptiles on Jablanica Mountain . .p 81-85.

Sterijovski, B., Malceska, F., Tokov, T., Stamatoski, B., Tasevski, S 2010a Qualitative research of Amphibians and Reptiles on Kozuf massive. .p 87-93.

ES “Ursus Speleos”-Skopje 2011 Study for valorization of natural values of Multipurpose Area “Jasen”. GEF/UNDP/MoEPP. Skopje . .p150.

MoEPP 2010b Study for revalorization of natural values of protected area “Tikves” Strict Nature Reserve Skopje . .p/.

Micevski, B. 2015 Report of Biodiversity conditions of amphibians and reptiles of Ograzden Mt. 2014-2015 Skopje . .p/.

Oxfam Italia 2011 Study for revalorization of Protected Area Mavrovo Skopje . .p/.

BIOECO -2009 Feasibility Study for Ezerani Skopje . .p/.

Uzunova, D., Kitanova, D., Spirovska, M., Hristovski, S 2015 Integral Report for the Project implementation. Final report of the project “Ecological data gap analysis and ecological sensitivity map development for the Bregalnica river watershed” Skopje . .p/.

Sterijovski, B. 2018 Final report for monitoring Maneko Skopje . .p/.

Pharmachem 2018 The Study on Biological Diversity in the Area of Sasa Mine – Makedonska Kamenica Pharmachem Skopje Skopje . .p/.

Uhrin et al. 2016 Distribution updates to amphibian and reptile fauna for the Republic of Macedonia . .p 201-220.

Buckland, S. T., Anderson, D. R., Burnham, K. P. and Laake, J. L. 1993 Distance Sampling: Estimating Abundance of Biological Populations Chapman and Hall London . .p/.

Ministry of environment and physical planning 2018 National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023 Ministry of environment and physical planning Skopje. .p 183.

Ministry of Environment and Physical Planning 2003a Country study of biodiversity of the Republic of Macedonia. First National Report. Ministry of Environment and Physical Planning Skopje. .p 218.

Ministry of Environment and Physical Planning 2003b Biodiversity strategy and action plan for the Republic of Macedonia Ministry of Environment and Physical Planning Skopje . .p134.

Whittaker, Kellie & Vredenburg, Vance 2016 “An Overview of Chytridiomycosis”
Pounds, A. 2006 Widespread Amphibian Extinctions from Epidemic Disease Driven by Global Warming . .p 161-167.

Davidson, C., Benard, M.F., Shaffer, H.B., Parker, J.M., O’Leary, C., Conlon, J.M., Rollins-Smith, L.A. 2007 Effects of chytrid and carbaryl exposure on survival, growth and skin peptide defenses in foothill yellow-legged frogs . .p 1771-1776.

Sterijovski, B. 2014 Conservation and Protection Status of Amphibians in Macedonia Pelagic Publishing . .p 78–84.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997 Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN) Paris . .p496.

2011 Official gazette of Republic of Macedonia. No.139 Skopje . .p/.