НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Дождовник

Salamandra salamandra

English

Common fire salamander

Albanian

E bukura e dheut

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Македонски мрморец
Планинска жаба – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 НАЈМАЛКУ ЗАСЕГНАТ Близу
засегнат		 Ранлив Загрозен Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Salamandra salamandra

Опишан од

(Linnaeus, 1758)

Синоним

/

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

LC – Најмалку засегнат

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Богољуб Стеријовски

Драган Арсовски

Прегледал

Crnobrnja-Isailović, J.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Дождовникот е широко распространет низ Северна Македонија, но неговите живеалишта, а со тоа и популациите, се соочуваат со закани од фрагментација поради уништување на шумските, грмушестите и ливадските екосистеми кои ги населува, како и одводнување и загадување на неговите репродуктивни центри. Овој вид е загрозен и од градежните активности и веројатно неконтролираното функционирање на малите хидроелектрани кои често не успеваат да го обезбедат минималното ниво на вода во репродуктивните центри. Како и да е, дождовникот сè уште е прилично броен таму каде што е присутен, а покрај тоа, може да се најде во сите соседни земји, што значи деа може да има корист од регионалните ефекти за спасување. Како резултат на тоа, исто како и глобалната и европската проценка на дождовникот, национално, видот е оценет како најмалку засегнат.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Стабилен

Опис

Прелиминарните мониторинг студии укажуваат стабилен тренд на популацијата (необјавени податоци), без фрагментација.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен, слатководен (= копнени води)

Живеалишта и екологија

Врзан е за влажни ладни листопадни, мешани или ретко, зимзелени шуми со добро засенчени поточиња и рекички. Во рамките на планинскиот шумски појас, видот може да се најде во шумски предели, ледини и шумски рабови, карпести падини, густа грмушеста и тревна вегетација. Видот претпочита микро-живеалишта покриени со густа лисна маса и мов. Во принцип, женките раѓаат добро развиени ларви, кои ја завршуваат метаморфозата во потоци, езерца и мирни води. Овој вид толерира одредена модификација на живеалиштата, па дури е пронајден и во градини. Дождовникот е активен од средината на март до почетокот на октомври. Активноста може да се одложи и скрати на поголеми надморски височини, почнувајќи од средината на април до средината на септември.

Користење и трговија

Користење и трговија

Во неколку случаи во Скопје, најден е во продавници за миленичиња.

Закани

Закани

Главните закани се: локалнизирано генерално уништување на живеалиштата, неправилно управување со шумите и загадување на местата за размножување од агрохемикалии, собирање за комерцијални цели (т.е. трговија со домашни миленици), интродукција на грабливи видови и фрагментација на популацијата. Смртноста на возрасните единки на патиштата е локализирана закана во некои делови од неговиот ареал.

Според Sterijovski (2015) модификацијата и фрагментацијата на живеалиштата, особено во и околу репродуктивните центри, е историска закана која постои и денес. Климатските промени можат да претставуваат сериозни закани за овој вид, особено ако влијаат на некои од неговите рефугиуми како што се Таорската Клисура, клисурата на реката Треска, Црна Река, заедно со клисурите на реките Раец и Блашница, потоа Јама, регионот Маврово-Радика, планината Баба, охридско-преспанскиот регион и планинскиот венец Ниџе-Кожуф (MoEPP, 2003a; 2003b).

За жал, габичните закани Batrachochytrium dendrobatidis и Batrachochytrium salamandrivorans неодамна беа откриени на Балканскиот Полуостров. Овие предизвикуваат болест позната како хитридиомикоза (Whittaker and Vredenburg, 2016) кај водоземците. Студиите покажаа дека климатските промени го олеснуваат ширењето на оваа болест (Pounds, A. 2006), а научниците сугерираат дека пестицидите може да ја инхибираат вродената имунолошка одбрана и да ја зголемат подложноста на оваа болест (Davidson et al. 2007). Ова бара итни превентивни мерки, пред сè во форма на мониторинг, за да може почетните знаци на габата во Северна Македонија навремено да се идентификуваат и да се стави под карантин.

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Додаток III од Бернската Конвенција. Видот не е заштитен во согласност со националното законодавство.

Според „Стратегијата за биолошка разновидност на Република Северна Македонија со акциски план 2018-2023“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018) блатата, особено на поголема надморска височина, се погодени од деградација како резултат на конверзија на земјиштето заради интензификација на земјоделските активности, наводнување, порибување, недостаток на третман на отпадни води и градежни работи. Треба итно да се изработат акциски планови за зачувување на центрите за репродукција, односно водните живеалишта на шарениот дождовник.

Националната акција за „спречување на загуба, деградација и фрагментација на природни живеалишта од национално и меѓународно значење“ им дава приоритет на следните активности (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018):

o 10.4 Заштита и ревитализација на блатните/водните живеалишта и крајречни живеалишта

o 10.4.1 Идентификација на најзагрозените низински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување

o 10.4.2 Идентификација на најзагрозените планински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување,

o 10.4.3 Изработка на план и спроведување активности за спречување на деградација на блатните и водните живеалишта, особено од интензивирање на земјоделски активности, одоснабдување, наводнување, порибување и други активности на стопанските сектори

o 10.4.4 Спроведување на пилот-мерки за ревитализација на блатните живеалишта

Библиографија

Библиографија

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014 Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe . .p 1-31.

Sterijovski, B. 2015. Conservation and protection status of amphibians in Macedonia. Pelagic Publishing. Exeter, UK. .p 67-73.

Doflein, F. 1921. Mazedonien, Erlebnisse und beobachtungen eines Naturforschers im gefolge des Deutschen heeres Verlang von Gustav Fischer Jena. .p 592.

Melovski, Lj., Ivanov, Gj., Angelova, N., Velevski, M., Hristovski, S. 2008. Monospitovsko blato. Poslednoto mocuriste vo Makedonija. Opstina Bosilovo. Bosilovo. .p 56.

Sidorovska, V., Petkovski, S.,Dzukic, G., Smith, R. D. 2006. The Pelister Dragon: Faunal and Zoogeographical Characteristics of Mt. Pelister Amphibians and Reptiles . .p 65-94.

Sterijovski, B., Stamatoski, B. 2002b. Results of the herpetological investigation on Ogražden Mt.. . .p 155-158.

Sterijovski, B., Stamatoski, B., Tokov, T. 2003. Rezultati od kvalitativnite istražuvanja na herpetofaunata na planinata Bistra [Results of the qualitative research of the herpetofauna on Bistra Mt.. . .p 67-70.

Sterijovski, B., Aleksovska, K., Tasevski, S. 2010b. Distribution and valorization of amphibians and reptiles on Jablanica Mountain . .p 81-85.

Sterijovski, B., Malceska, F., Tokov, T., Stamatoski, B., Tasevski, S. 2010a. Qualitative research of Amphibians and Reptiles on Kozuf massive. .p 87-93.

ES “Ursus Speleos”-Skopje. 2011. Study for valorization of natural values of Multipurpose Area “Jasen”. GEF/UNDP/MoEPP. Skopje. .p 150.

MoEPP.2010a. Study of revaluation of natural values of the Protected Area Monument of Nature “Canyon Matka” MoEPP Skopje . .p/.

Oxfam Italia. 2011. Study for revalorization of Protected Area Mavrovo. Skopje . .p/.

Uzunova, D., Kitanova, D., Spirovska, M., Hristovski, S 2015 Integral Report for the Project implementation. Final report of the project “Ecological data gap analysis and ecological sensitivity map development for the Bregalnica river watershed”. Skopje . .p/.

Sterijovski, B. 2018. Final report for monitoring .Maneko .Skopje . .p/.

Uhrin et al. 2016. Distribution updates to amphibian and reptile fauna for the Republic of Macedonia . .p 201-220.

Ministry of environment and physical planning. 2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023. Ministry of environment and physical planning .Skopje. .p 183.

Ministry of Environment and Physical Planning. 2003a. Country study of biodiversity of the Republic of Macedonia. First National Report. Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 218.

Ministry of Environment and Physical Planning. 2003b. Biodiversity strategy and action plan for the Republic of Macedonia Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 134.

Whittaker, Kellie & Vredenburg, Vance. 2016. “An Overview of Chytridiomycosis”
Pounds, A. 2006. Widespread Amphibian Extinctions from Epidemic Disease Driven by Global Warming . .p 161-167.

Davidson, C., Benard, M.F., Shaffer, H.B., Parker, J.M., O’Leary, C., Conlon, J.M., Rollins-Smith, L.A. 2007 .Effects of chytrid and carbaryl exposure on survival, growth and skin peptide defenses in foothill yellow-legged frogs . .p 1771-1776.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris. .p 496.
.