НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Жолт мукач

Bombina variegata

English

Fire belly toad

Albanian

Bretkosa barkverdhe

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Крастава жаба
Обичен мрморец – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 НАЈМАЛКУ ЗАСЕГНАТ Близу
засегнат		 Ранлив Загрозен Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Bombina variegata

Опишан од

(Linnaeus, 1758)

Синоним

Rana variegata Linnaeus, 1758

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

LC – Најмалку засегнат

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Богољуб Стеријовски

Драган Арсовски

Прегледал

Crnobrnja-Isailović, J.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Жолтиот мукач, иако широко распространет вид низ цела Северна Македонија, претрпел намалување и флуктуации во површината на населеност и обемот на распространување; тренд кој веројатно е сè уште во тек заради зависноста од водни тела, особено привремените. Како и да е, видот е присутен во сите соседни земји и националните популации можат да имаат корист од регионалните ефекти за спасување. На национално ниво, како и глобално и во Европа, видот е најмалку засегнат.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Стабилен

Опис

Прелиминарните мониторинг студии укажуваат на тренд на намалување на популацијата во Северна Македонија (необјавени податоци), што главно е предизвикано од уништување на живеалиштата и влијанија од климатските промени. Исто така, се забележуваат флуктуации и континуирано намалување на популациите на овој вид и заради неправилно работење на малите хидроцентрали.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен, слатководен (= копнени води)

Живеалишта и екологија

Може да се најде во зимзелени, листопадни и мешани шуми, грмушки и ливади, поплавни полиња и пасишта. На пониски надморски височини, овој вид живее во листопадни шуми; на поголеми пак, почесто се среќава во листопадни, како и зимзелени шуми и висорамнини. Видот користи многу видови влажни станишта, вклучувајќи езера, езерца, мочуришта, реки, базени со потоци, извори (вклучувајќи минерални и термални извори), барички, резервоари, јами и глинени јами, канали, па дури и распрснати бразди полни со вода. Живеалиштата за размножување се обично незасенчени привремени базени во или близу до шума. Видот може да толерира благо загадување на водата, а во неколку наврати во скопскиот, велешкиот и струмичкиот регион е забележан во езерца загадени од хемиски агенси. Може да се најде и во привремени езерца во руралните и урбаните средини. Жолтиот мукач е активен од средината на март до почетокот на октомври. На повисоки надморска височини, активниот период може да биде пократок (средината на април до средината на септември). Репродукцијата започнува во рана пролет на пониски височини а може да е одложена до почетокот на летото на повисоки височини, иако тоа може да варира во голема мера како резултат на суши или изразени врнежи. Големината на леглото може да варира од 50 до 100 јајца, од кои четири дена подоцна се изведуваат полноглавците. Спаѓа во групата на долговечни водоземци, со животен век од 10-15 години и рекорд од 29 години во заробеништво.

Користење и трговија

Користење и трговија

Нема познати начини на користење или трговија со овој вид во Северна Македонија.

Закани

Закани

Жолтиот мукач е главно загрозен од деградација на живеалиштата, како резултат на развој на инфраструктура, изградба на хидроцентрали, како и испуштање на загадени материи во влажните станишта. Овие закани по репродуктивните центри на водоземците се историски и актуелни (Sterijovski 2015). Дополнително, климатските промени можат да претставуваат сериозни закани за овој вид, особено ако влијаат на некои од неговите рефугиуми како што се  Таорската Клисура, клисурата на реката Треска, Црна Река, заедно со клисурите на реките Раец и Бласница, потоа Јама, регионот Маврово-Радика, итн. Планината Баба, охридско-преспанскиот регион и планинскиот венец Ниџе-Кожуф (МЖСПП, 2003а; 2003б). Сушите, особено за време на пролетта, можат да предизвикаат сериозни флуктуации во површината на населеност низ цела Северна Македонија, особено во сувите централни и југоисточни делови на земјата (региони Велес, Штип, Неготино, Радовиш, Струмица и Дојран). Во последно време, градежната и оперативната работа на малите хидроцентрали предизвикува сериозна закана за овој вид.

Закани од габите Batrachochytrium dendrobatidis и Batrachochytrium salamandrivorans неодамна беа откриени на Балканскиот Полуостров. Тие предизвикуваат болест позната како хитридиомикоза (Whittaker and Vredenburg 2016) кај водоземци. Студиите покажаа дека климатските промени го олеснуваат ширењето на оваа болест (Pounds 2006), а научниците сугерираат дека пестицидите можат да ја инхибираат вродената имунолошка одбрана и да ја зголемат подложноста на оваа болест (Davidson et al. 2007). Ова бара преземање итни превентивни мерки, пред сè во форма на мониторинг, со што почетните знаци на габата во Северна Македонија би биле фатени навремено и ставени во карантин.

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Анекс II од Бернската Конвенција и на Анекс II и IV од ЕУ Директивата за живеалишта и птици. Видот е заштитен во согласност со националното законодавство, бидејќи се наоѓа на Листата на заштитени диви видови на Северна Македонија (Службен весник бр. 139/2011). Неопходно е соодветно управување со живеалиштата за да се одржат мочуриштата и да се спречи сукцесија во грмушки и шумско земјиште. Треба да се следат варијациите во животните карактеристики на видот наспроти варијациите во интензитетот на заканите и притисоците.

Според „Стратегијата за биолошка разновидност на Република Северна Македонија“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018) мочуриштата, особено на повисока надморска височина, се погодени од деградација како резултат на конверзија на земјиштето, интензификација на земјоделските активности, недостаток од водоснабдување, наводнување, порибување, недостаток од третман на отпадни води и градежни работи. Итно се потребни акциски планови за зачувување на репродуктивните центри, односно мочуриштата.

Националната стратегија за биолошка разновидност ги поставува следните приоритети на мерки за зачувување:

o 10.4 Заштита и ревитализација на блатните/водните живеалишта и крајречни живеалишта

o 10.4.1 Идентификација на најзагрозените низински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување

o 10.4.2 Идентификација на најзагрозените планински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување,

o 10.4.3 Изработка на план и спроведување активности за спречување на деградација на блатните и водните живеалишта, особено од интензивирање на земјоделски активности, одоснабдување, наводнување, порибување и други активности на стопанските сектори

o 10.4.4 Спроведување на пилот-мерки за ревитализација на блатните живеалишта

Библиографија

Библиографија

Sterijovski, B. 2015. Conservation and protection status of amphibians in Macedonia. Pelagic Publishing. Exeter, UK. .p 67-73.

Doflein, F. 1921. Mazedonien, Erlebnisse und beobachtungen eines Naturforschers im gefolge des Deutschen heeres. Verlang von Gustav Fischer Jena. .p 592.

Dimovski, А. 1963. Herpetofauna na skopska kotlina. I – zoogeografski i ekološki pregled. . .p 189-221.

Dimovski, A 1971. Zoocenološki istražuvanja na stepskite predeli vo Makedonija. .p 25-54.

Fejervary G. -1922. The batrachians and reptiles collected by Mr. E.Csiki in the Northern parts of Central Albania and in Servia. .p 7-65.

Džukić, G. 1972. Herpetološka zbirka Prirodnjačkog muzeja u Beogradu. (Herpetological collection of the Belgrade Museum of Natural History). .p 165-180.

Hristovski, N. 1979. Nematodite od podred Oxyurata Skrjabin, 1923 vo Bitolsko.. .p 135-157.

Karaman, S. 1928. III Prilog herpetologiji Jugoslavije. .p 214-241. [in Serbian]

Melovski, Lj., Ivanov, Gj., Angelova, N., Velevski, M., Hristovski, S. 2008. Monospitovsko blato. Poslednoto mocuriste vo Makedonija. Opstina Bosilovo. Bosilovo. .p 56.

Radojcic, J. M. et al. -2002 .Sexual dimorphism in fire-bellied toads Bombina spp. from the central Balkans . .p 129-140.

Sidorovska, V., Petkovski, S.,Dzukic, G., Smith, R. D. 2006. The Pelister Dragon: Faunal and Zoogeographical Characteristics of Mt. Pelister Amphibians and Reptiles . .p 65-94.

Sterijovski, B., Stamatoski, B. 2002b. Results of the herpetological investigation on Ogražden Mt. .p 155-158.

Sterijovski, B., Stamatoski, B., Tokov, T. 2003. Rezultati od kvalitativnite istražuvanja na herpetofaunata na planinata Bistra [Results of the qualitative research of the herpetofauna on Bistra Mt. .p 67-70.

ES “Ursus Speleos”-Skopje. 2011. Study for valorization of natural values of Multipurpose Area “Jasen”. GEF/UNDP/MoEPP. Skopje. .p 150.

MoEPP .2010a. Study of revaluation of natural values of the Protected Area Monument of Nature “Canyon Matka”. MoEPP. Skopje . .p/.

MoEPP. 2010b. Study for revalorization of natural values of protected area “Tikves” Strict Nature Reserve. Skopje . .p/.

Micevski, B. 2015. Report of Biodiversity conditions of amphibians and reptiles of Ograzden Mt. 2014-2015 . Skopje. .p/.

Oxfam Italia. 2011. Study for revalorization of Protected Area Mavrovo. Skopje . .p/.

BIOECO. -2009. Feasibility Study for Ezerani. Skopje. .p/.

Uzunova, D., Kitanova, D., Spirovska, M., Hristovski, S 2015. Integral Report for the Project implementation. Final report of the project “Ecological data gap analysis and ecological sensitivity map development for the Bregalnica river watershed”. Skopje . .p/.

Particip .2017. ‘Strengthening the capacities for implementation of NATURA 2000’. MoEPP. Skopje . .p/.

GIZ CSBL Team .2019. Monitoring Manual for Lake-bound Species and Habitats of Lakes Prespa, Ohrid and Shkodra/Skadar. Implementing the EU Nature Conservation Directives in South-Eastern Europe GIZ. Bon. .p 142.

Sterijovski, B. 2018. Final report for monitoring. Maneko .Skopje . .p/.

Pharmachem. 2018. The Study on Biological Diversity in the Area of Sasa Mine – Makedonska Kamenica. Pharmachem Skopje. Skopje. .p/.

Uhrin et al. 2016. Distribution updates to amphibian and reptile fauna for the Republic of Macedonia . .p 201-220.

Buckland, S. T., Anderson, D. R., Burnham, K. P. and Laake, J. L. 1993. Distance Sampling: Estimating Abundance of Biological Populations Chapman and Hall. London . .p/.

Ministry of environment and physical planning. 2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023 Ministry of environment and physical planning Skopje. .p 183.

Ministry of Environment and Physical Planning .2003a. Country study of biodiversity of the Republic of Macedonia. First National Report. Ministry of Environment and Physical Planning .Skopje. .p 218.

Ministry of Environment and Physical Planning. 2003b. Biodiversity strategy and action plan for the Republic of Macedonia Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 134.

Whittaker, Kellie & Vredenburg, Vance 2016 “An Overview of Chytridiomycosis”. .p/.

Pounds, A. 2006 Widespread Amphibian Extinctions from Epidemic Disease Driven by Global Warming . .p 161-167.

Davidson, C., Benard, M.F., Shaffer, H.B., Parker, J.M., O’Leary, C., Conlon, J.M., Rollins-Smith, L.A. 2007 Effects of chytrid and carbaryl exposure on survival, growth and skin peptide defenses in foothill yellow-legged frogs . .p 1771-1776.

Sterijovski, B. 2014. Conservation and Protection Status of Amphibians in Macedonia Pelagic Publishing . .p 78–84.

Zelenakova et al. 2018. Environmental Impact of Small Hydro Power Plant—A Case Study. . .p 1-10.

Slavevska & Hinic 2017. Ecological integrity assessment of four rivers in Macedonia affected by derivation hydropower schemes based on aquatic macroinvertebrates. Final Report. Skopje. .p 31.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997 .Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris. .p 496.

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C, Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G. F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck , J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences , M. 2014 Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe . .p 1-31.

Andreone, F., Corti, C., Sindaco, R., Romano, A., Giachi, F., Vanni, S. & Delfino, G. 2009. Bombina pachypus. The IUCN Red List of Threatened Species. 2009 . .p/.

Canestrelli, D., Cimmaruta, R., Constantini, V., and Nascetti, G. 2006. ‘Genetic diversity and phylogeography of the Apennine yellow-bellied toad Bombina pachypus, with implications for conservation. .p 3741-3754.

Hofman, S., Spolsky, C., Uzzell, T., Cogălniceanu, D., Babik, W., and Szymura, J. M. 2007. ‘Phylogeography of the fire-bellied toads Bombina: independent Pleistocene histories inferred from mitochondrial genomes . .p 2301-2316.

Lanza, B.,Vanni, S. 1991. ‘Notes on the biogeography of the Mediterranean island amphibians . .p 335-344.

Nascetti, G., Vanni, S., Bullini, L., and Lanza, B. 1982. ‘Variabilità e divergenza genetica in popolazioni italiane del genere Bombina (Amphibia, Discoglossidae). .p 134-135.

Vaccaneo, R. 1931. Ricerche sui caratteri morfologici dei Bombinator italiani. .p 1-38.

2011. Official gazette of Republic of Macedonia. No.139 . Skopje . .p/.