НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Збиена дебелоношка

Leucopaxillus compactus

English

Leucopaxillus compactus

Albanian

/

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Фоина дупчарка
Распупена чашка – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 Најмалку
засегнат		 Близу
засегнат		 РАНЛИВ Загрозен Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Leucopaxillus compactus

Опишан од

(P. Karsten) Neuhoff

Синоним

Leucopaxillus tricolor (Peck) Kühner

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

VU – Ранлив, D1

Датум на процена

Ноември 2020

Проценувач

Тофиловска, С.

Прегледал

Kost, G.

Соработници

Караделев, M.

Русевска, K.

Составена од

Miskovic, M.

Образложение за процената

Leucopaxillus compactus се среќава во стари листопадни шуми, примарно со даб, на варовничка подлога. Ова е многу редок вид, регистриран само на две наоѓалишта во земјава. Веројатниот вкупен број локалитети се проценува дека е максимум 20, а бројот на зрели единки се проценува дека е приближно 400, а трендот на популацијата е непознат. Клучна закана е обесшумувањето и намалувањето на квалитетот на живеалиштето. Видот е оценет како ‘ранлив’ според критериумот D1.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Непознат.

Опис

Leucopaxillus compactus е познат како многу редок вид во земјава, евидентиран само на мал број наоѓалишта, со еден наод по наоѓалиште.

Според упатствата за проценка на зрели единки од Dahlberg и Mueller (2011), големината на популацијата се проценува на околу 400, врз основа на веројатниот вкупен број локалитети во земјата (20), проценетиот број функционални единки на секој локалитет (проценката е дека се две), и врз основа на образецот за тоа колку зрели единки може да создаде секој репродуктивен генотип (во образецот се наведени десет). Поради екологијата на видот и малиот број наоѓалишта, трендот на популацијата е непознат.

На глобално ниво, се проценува дека има пад на популациите поради начинот на управување со шумите што доведува до уништување и фрагментираност на живеалиштата.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен (териколен).

Живеалишта и екологија

Во Северна Македонија, Leucopaxillus compactus се развива во стари листопадни шуми од Quercus pubescens, Q. frainetto и Carpinus orientalis, но може да се најде и во шуми со Q. ilex, Fagus sylvatica, Castanea sativa и во мешани шуми. Станува збор за териколен сапротроф што бара суви до умерено влажни варовнички почви. Видот создава плодни тела од крајот на летото до зима.

Станува збор за многу редок вид, евидентиран само на две наоѓалишта, и тоа на планините Јакупица и Галичица, на надморска височина од 600 m до 850 m. Во НП Галичица, локалитетот е во зоната на одржливо искористување. Видот има добро позната екологија, но не бил често регистриран во минатото, со оглед на тоа што го нема во популарните книги, може да бил незабележан од љубителите и собирачите на габи. Поради тоа, според сознанијата за видот и  достапноста на соодветно живеалиште, направена е проценка на веројатен вкупен број наоѓалишта во земјава, и тоа на 20 наоѓалишта.

Користење и трговија

Користење и трговија

Родот Leucopaxillus е познато дека не е отровен, но видот е редок и не се бере традиционално како печурка што се јаде. Не е предмет на користење и трговија ниту пак дел од прометот на откупните пунктови во земјава.

Закани

Закани

Видот Leucopaxillus compactus е со многу мала големина на популацијата и се развива во стари листопадни шуми, што се под притисок поради начинот на управување со шумите. Оттука, видот е најмногу загрозен од уништување и опаѓање на виталноста на пред се на дабовите, но и буковите шуми поради сеча. Во шумарската пракса се применува чиста сеча во дабовите и на места и во буковите шуми; како резултат на тоа, се создаваат голи површини додека старите шуми се намалуваат (Trajkov et al. 2016).

Во Северна Македонија, околу 1% од шумите се сечат на годишно ниво од страна на државното претпријатие за управување со шумите (Kolevska et al. 2017, Државен завод за статистика 2018), додека незаконската сеча има значителен удел, со дополнителни 30%. Оттука, квалитетот и површината на живеалиштата на овој вид габа постојано опаѓа.

Според Националниот акциски план за борба против опустинување во Република Македонија (2017), во периодот 2000–2012 год., дошло до намалување од 35.000 ha на површините под шума, врз основа на анализите за покриеност на земјиштето во CORINE. Живеалиштето е загрозено и заради промените во видовиот состав на дрвјата затоа што се садат алохтони видови, особено во дабовиот појас (Kolevska et al. 2017). Постојат податоци и за пад на виталноста на шумските состоини поради болести со различен интензитет (DPRS 2019).

Зачувување

Зачувување

Во однос на мерките за заштита на видот, неопходно е веќе познатите наоѓалишта на видот да се заштитат и да се одржува нивната природна состојба. Поради типот на шумарско управување со дабовите шуми, за да се одржи солиден квалитет на живеалиштето, клучно е да се назначат за заштита дабови шумски резервати и клучни шумски биотопи. Наместо чиста сеча, во шумите што подлежат на шумарско управување, на локациите каде има сеча на шума, треба да се оставаат дрвја со различна старост. Не треба да се врши пошумување со алохтони и инвазивни видови дрвја наместо даб.

Во однос на потребни истражувања, неопходно е редовно годишно мониторирање на утврдените локалитети, поткрепено со теренски истражувања на потенцијалните наоѓалишта за да се проучи распространетоста и периодичноста на создавање плодни тела на Leucopaxillus compactus. Процена на виталноста на шумата и, доколку е неопходно, преземање мерки за зачувување на виталноста на шумските состоини. Пописите на шумите и шумарските планови треба да се дигитализират и редовно да се ажурираат. Неопходна е изработка на карта на живеалишта.

Библиографија

Библиографија

ArtDatabanken, 2020. Leucopaxillus tricolor. Artfakta 2020 Red List of Swedish Species online database. Available at: https://artfakta.se/naturvard/taxon/leucopaxillus-tricolor-974.

Artsdatabanken, 2020. Leucopaxillus tricolor. Norwegian red list for species 2020. Available at: https://www.artsdatabanken.no/taxon/Leucopaxillus%20tricolor/61578.

Corriol, G. (Coord.). 2014. Liste rouge des champignons de Midi-Pyrénées. Conservatoire botanique national des Pyrénées et de Midi-Pyrénées. Midi-Pyrénées, pp. 20, France.

Dahlberg, A. and Mueller, G.M. 2011. Applying IUCN red-listing criteria for assessing and reporting on the conservation status of fungal species. Fungal Ecology 4(2): 147-162. doi:10.1016/j.funeco.2010.11.001

Dämmrich, F., Lotz-Winter, H., Schmidt, M., Pätzold, W., Otto, P., Schmitt, J.A., Scholler, M., Schurig, B., Winterhoff, W., Gminder, A., Hardtke, H.J., Hirsch, G., Karasch, P., Lüderitz, M., Schmidt-Stohn, G., Siepe, K., Täglich, U. and Wöldecke, K. 2016. Rote Liste der Großpilze und vorläufige Gesamtartenliste der Ständer- und Schlauchpilze (Basidiomycota und Ascomycota) Deutschlands mit Ausnahme der Flechten und der phytoparasitischen Kleinpilze. In: G. Matzke-Hajek, N. Hofbauer and G. Ludwig (eds), Rote Liste gefährdeter Tiere, Pflanzen und Pilze Deutschlands, Bd. 8: Pilze (Teil 1) – Großpilze, pp. 444. Naturschutz und Biologische Vielfalt, Landwirtschaftsverlag Münster.

Diagnostic Prognostic Reporting Service of Republic of Macedonia (DPRS). 2019. Report on the state of plant diseases and pests in natural and newly established forest plantations in the Republic of Macedonia. Ministry of Agriculture, Forestry and Water Economy – Sector for Forestry, pp. 89, Skopje.

Fraiture, A and Otto, P (eds). 2015. Distribution, ecology & status of 51 macromycetes in Europe. Results of the ECCF Mapping Programme. Botanic Garden Meise, Meise.

Friebes, G., Dämon, W., Michelitsch S., Pidlich-Aigner H., Krisai-Greilhuber, I. 2017. Verzeichnis und Rote Liste der Großpilze der Steiermark (Österreich). Joannea Botanik 14: 29–112.

Holec, J. and Beran, M. (eds). 2006. Red list of fungi (macromycetes) of the Czech Republic. Příroda, pp. 1-282. Praha.

Hyvärinen, E., Juslén, A., Kemppainen, E., Uddström, A. and Liukko, U.M. 2019. The 2019 Red List of Finnish Species. Ympäristöministeriö and Suomen ympäristökeskus, pp. 704, Helsinki.

Index Fungorum Partnership. 2020. Index Fungorum. Available at: http://www.indexfungorum.org.

Kolevska, D.D., Blinkov, I., Trajkov, P. and Maletić, V. 2017. Reforestation in Macedonia: History, current practice and future perspectives. Reforesta 3: 155-184. DOI:https://dx.doi.org/10.21750/REFOR.3.13.37

Laurent-Dargent, J. 2009. La liste rouge des champignons (macromycètes) rares ou menacés en Lorraine. Sciences pharmaceutiques. https://hal.univ-lorraine.fr/hal-01732739

Ministry of Environment and Physical Planning. 2017. National Action Plan for Combating Desertification in the Republic of Macedonia. Support to the Republic of Macedonia for the development of a National Action Plan in line with the 10-year Strategy of the United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD) and the Convention reporting process by UNEP. Ministry of Environment and Physical Planning of the Republic of Macedonia, Skopje.

Moeslund, J.E., Nygaard, B., Ejrnæs, R., Bell, N., Bruun, L.D., Bygebjerg, R., Carl, H., Damgaard, J., Dylmer, E., Elmeros, M., Flensted, K., Fog, K., Goldberg, I., Gønget, H., Helsing, F., Holmen, M., Jørum, P., Lissner, J., Læssøe, T., Madsen, H.B., Misser, J., Møller, P.R., Nielsen, O.F., Olsen, K., Sterup, J., Søchting, U., Wiberg-Larsen, P. and Wind, P. 2019. Den danske Rødliste. Aarhus Universitet, DCE – Nationalt Center for Miljø og Energi. Available at: www.redlist.au.dk..

Peev, D., Petrova, A.S., Anchev, M., Temniskova, D., Denchev, C.M., Ganeva, A., Gussev, C. and Vladimirov, V. (eds). 2015. Red Data Book of the Republic of Bulgaria. Vol. 1. Plants and Fungi. Sofia.

Saar, I., Oja, J., Põldmaa, K., Pärtel, K., Zettur, I. and Kõljalg, U. 2019. Red List of Estonian Fungi – 2019 update. Folia Cryptogamica Estonica 56: 117–126. https://doi.org/10.12697/fce.2019.56.12

Sugny, D., Beirnaert, P., Billot, A., Caillet, M. & M., Chevrolet, J.P., Galliot, L., Herbert, R. and Moyne, G. 2013. Liste rouge des champignons supérieurs de Franche-Comté. Publication commune Fédération Mycologique de l’Est, Conservatoire National Botanique de Franche-Comté et Société Botanique de Franche-Comté, pp. 114, LUNÉVILLE, imprimerie PARADIS.

Tănase, C. and Pop, A. 2005. Red List of Romanian Macrofungi Species, Bioplatform – Romanian National Platform for Biodiversity. pp. 101-107. Academiei Române, Bucureşti. ISBN 973-27-1211-2

Tkalčec, Z., Mešić, A., Matočec, N. and Kušan, I. 2008. Red book of Croatian Fungi. Ministry of Culture, State Institute for Nature Protection, Zagreb.

Trajkov, P., Nestorovski, L. and Trajanov, Z. 2016. The Republic of Macedonia. Chapter 36. In: C Vidal et al. (ed.), National Forest Inventories, Assessment of Wood Availability and Use, pp. 667-682. Springer International Publishing Switzerland. DOI 10.1007/978-3-319-44015-6_36