НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Шумска жаба

Rana dalmatina

English

Agile frog

Albanian

Bretkosa kërcimtare

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Поточна жаба
Езерска жаба – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 Најмалку
засегнат		 БЛИЗУ ЗАСЕГНАТ Ранлив Загрозен Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Rana dalmatina

Опишан од

Bonaparte, 1840

Синоним

Rana agilis Thomas, 1855

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

NT, B2b(ii,iii,iv)c(ii,iii,iv)

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Богољуб Стеријовски

Драган Арсовски

Прегледал

Crnobrnja-Isailović, J.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Горската жаба е широко распространета низ Северна Македонија, но сепак е ограничена на соодветни живеалишта како шумски потоци и реки (генерално), така што нејзината површина на населеност е поограничена (AOO = 1592 km²). Живеалиштата на горската жаба се соочуваат со сериозни закани, особено центрите за размножување што го прават видот особено подложен на флуктуации во површината на населеност. Од најновите мониторинг студии, забележани се екстремни флуктуации и постојано намалување, предизвикани од неправилна работа и недостаток на контрола на малите хидроцентрали. Како и да е, горската жаба е широко распространета низ Северна Македонија (обем на распространување = 25208 km2) и нејзината површината на населеност веројатно е потценета; покрај тоа, може да се најде во сите соседни земји, што значи дека може да има корист од регионалните ефекти за спасување од соседни популации. Како резултат на тоа, овој вид е оценет како близу засегнат. Глобално и во Европа горската жаба е оценета како најмалку засегната.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Се намалува

Опис

Овој вид е чест во соодветни живеалишта низ Северна Македонија. Сепак, прелиминарните мониторинг студии укажуваат на опаѓачки тренд на неговите популации, на национално ниво (необјавени податоци) и можна фрагментација. Заради неправилно работење на малите хидроцентрали се забележуваат флуктуации и континуирано опаѓање на популациите горска жаба.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен, слатководен (= копнени води)

Живеалишта и екологија

Видот го има по ледини и на отворени места во листопадни шуми (даб, бука и сл.), а поретко во ливади и честаци. Обично го нема на пасишта, обработливи површини или во зимзелени шуми. Горската жаба е активна од средината на март до почетокот на октомври. Активноста може да биде одложена и скратена на поголема надморска височина, започнувајќи од средината на април до средината на септември. Репродукцијата започнува во почетокот или средината на март и на поголеми височини во почетокот на април во зависност од временските услови. Се мрести во мали мочуришта (базени, влажни ливади, мочуришта и канали) во шумите и на нивните рабови. Положува од 400, до 1000 јајца кои обично се прикачени на дрвја близу вода. Забележано е високо ниво на смртност кај полноглавците. За разлика од планинската жаба, овој вид се мрести на едно место.

Користење и трговија

Користење и трговија

Нема познати начини на користење или трговија со овој вид во Северна Македонија.

Закани

Закани

Општа закана е одводнувањето и еутрофикација на репродуктивните центри, развој (и сеча) во соодветните живеалиште и замена на листопадните шумски живеалишта со несоодветни зимзелени шуми. Локално е засегнат од смртност на патиштата при миграција заради размножување.

Според Sterijovski (2015) модификацијата и фрагментацијата на живеалиштата, особено во и околу репродуктивните центри, е историска закана што постои и денес. Климатските промени можат да претставуваат сериозни закани за овој вид, особено ако влијаат на некои од неговите рефугиуми како што се Таорската Клисура, клисурата на реката Треска, Црна Река, заедно со клисурите на реките Раец и Блашница, потоа Јама, регионот Маврово-Радика, Баба, охридско-преспанскиот регион и планинскиот венец Ниџе-Кожуф (МЖСПП 2003a, b). Во последно време, градежната и оперативната работа на малите хидроцентрали претставува исто така сериозна закана за овој вид. Неодамнешното истражување покажа екстремни флуктуации и намалување на популациите предизвикано од неправилна работа и недостаток на контрола врз малите хидроцентрали.

Габичните закани Batrachochytrium dendrobatidis и Batrachochytrium salamandrivorans неодамна беа откриени на Балканскиот Полуостров. Овие предизвикуваат болест позната како хитридиомикоза (Whittaker and Vredenburg, 2016) кај водоземците. Студиите покажаа дека климатските промени го олеснуваат ширењето на оваа болест (Pounds, A. 2006), а научниците сугерираат дека пестицидите може да ја инхибираат вродената имунолошка одбрана и да ја зголемат подложноста на оваа болест (Davidson et al. 2007). Ова повикува на итни превентивни мерки, пред сè во форма на мониторинг, за почетните знаци на габичните заболувања во Северна Македонија навремено да се идентификуваат и да се стават под карантин.

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Додаток II од Бернската Конвенција и Анекс IV од ЕУ Директивата за живеалишта. Истиот е заштитен во согласност со националното законодавство, бидејќи се  наоѓа на Листата на заштитени диви видови на Северна Македонија (Службен весник бр. 139/2011). За делови од националниот ареал на видот, во рамките на низа ОВЖС студии предложени се мерки за намалување на смртноста на патиштата. Треба да се следат варијациите во животните карактеристики на популациите наспроти варијации во интензитетот на заканите и притисоците.

Според „Стратегијата за биолошка разновидност на Република Северна Македонија со акциски план 2018-2023“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018) блатата, особено на поголема надморска височина, се погодени од деградација како резултат на конверзија на земјиштето заради интензифијација на земјоделските активности, недостаток на водоснабдување, наводнување, порибување, недостаток на третман на отпадни води и градежни работи. Итно треба да се изработат акциски планови за зачувување на репродукциските центри, односно водните живеалишта на овој вид.

Националната акција за „спречување на загуба, деградација и фрагментација на природни живеалишта од национално и меѓународно значење“ им дава приоритет на следните активности (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018):

o 10.4 Заштита и ревитализација на блатните/водните живеалишта и крајречни живеалишта

o 10.4.1 Идентификација на најзагрозените низински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување

o 10.4.2 Идентификација на најзагрозените планински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување,

o 10.4.3 Изработка на план и спроведување активности за спречување на деградација на блатните и водните живеалишта, особено од интензивирање на земјоделски активности, одоснабдување, наводнување, порибување и други активности на стопанските сектори

o 10.4.4 Спроведување на пилот-мерки за ревитализација на блатните живеалишта.

Библиографија

Библиографија

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014 Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe . .p 1-31.

Sterijovski, B. 2015 Conservation and protection status of amphibians in Macedonia. Pelagic Publishing. Exeter, UK. .p 67-73.

Doflein, F. 1921. Mazedonien, Erlebnisse und beobachtungen eines Naturforschers im gefolge des Deutschen heeres Verlang von Gustav Fischer Jena . .p592.

Dimovski, А. 1963. Herpetofauna na skopska kotlina. I – zoogeografski i ekološki pregled. . .p 189-221.

Dimovski, A. 1959. I prilog kon herpetofaunata na Makedonija (Beitrag zur Herpetofauna Mazedoniens) . .p 13-17 [in Macedonian, with German summary]

Dimovski, A . 1981. Vodozemci i vlečugi na Nacionalnot park Galičica. [Amphibies et reptiles du park national de Galitchitsa].. .p 63-74. [in Macedonian, with French summary]

Hristovski, N. 1979. Nematodite od podred Oxyurata Skrjabin, 1923 vo Bitolsko. . .p 135-157.

Karaman, S. 1922. Beiträge zur Herpetologie von Mazedonien. . .p 278-299.

Karaman, S. 1928. III Prilog herpetologiji Jugoslavije. . .p 214-241. [in Serbian]

Karaman, S. 1937 .Fauna južne Srbije . .p 161- 179. [in Serbian]

Melovski, Lj., Ivanov, Gj., Angelova, N., Velevski, M., Hristovski, S. 2008. Monospitovsko blato. Poslednoto mocuriste vo Makedonija. Opstina Bosilovo Bosilovo . .p56.

Muller, L. -1933. Beitriige zur Herpetologie der siidosteuropiiischen Halbinsel. IL Herpetologisch Neues aus Bulgarien . .p 1-4.

Nikolovski, T. 1960. Gmizavci i vodozemci iz okoline Bitolja Diplomski rad, PMF Grupa za biologiju Beograd. .p 12.

Sidorovska, V., Petkovski, S.,Dzukic, G., Smith, R. D. 2006 The Pelister Dragon: Faunal and Zoogeographical Characteristics of Mt. Pelister Amphibians and Reptiles . .p 65-94.

Sterijovski, B., Stamatoski, B. 2002b. Results of the herpetological investigation on Ogražden Mt.. . .p 155-158.

Sterijovski, B., Stamatoski, B., Jovanoski, N., Spasikova, S. 2002a. Qualitative research of herpetofauna of Jakupica Massif . .p 151-154.

Sterijovski, B., Aleksovska, K., Tasevski, S. 2010b. Distribution and valorization of amphibians and reptiles on Jablanica Mountain. .p 81-85.

Sterijovski, B., Malceska, F., Tokov, T., Stamatoski, B., Tasevski, S. 2010a. Qualitative research of Amphibians and Reptiles on Kozuf massive. .p 87-93.

ES “Ursus Speleos”-Skopje 2011 Study for valorization of natural values of Multipurpose Area “Jasen”. GEF/UNDP/MoEPP. Skopje . .p150.

MoEPP. 2010a. Study of revaluation of natural values of the Protected Area Monument of Nature “Canyon Matka”. MoEPP. Skopje . .p/.

MoEPP. 2010b. Study for revalorization of natural values of protected area “Tikves” Strict Nature Reserve. Skopje . .p/.

Micevski, B. 2015. Report of Biodiversity conditions of amphibians and reptiles of Ograzden Mt. 2014-2015 . Skopje . .p/.

Oxfam Italia. 2011. Study for revalorization of Protected Area Mavrovo. Skopje . .p/.

BIOECO. -2009. Feasibility Study for Ezerani Skopje . .p/.

Uzunova, D., Kitanova, D., Spirovska, M., Hristovski, S. 2015. Integral Report for the Project implementation. Final report of the project “Ecological data gap analysis and ecological sensitivity map development for the Bregalnica river watershed”. Skopje . .p/.

Pharmachem .2018. The Study on Biological Diversity in the Area of Sasa Mine – Makedonska Kamenica. Pharmachem Skopje. Skopje . .p/.

Uhrin et al. 2016 Distribution updates to amphibian and reptile fauna for the Republic of Macedonia . .p 201-220.

Buckland, S. T., Anderson, D. R., Burnham, K. P. and Laake, J. L. 1993. Distance Sampling: Estimating Abundance of Biological Populations Chapman and Hall. London . .p/.

Ministry of environment and physical planning. 2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023 Ministry of environment and physical planning. Skopje. .p 183.

Ministry of Environment and Physical Planning .2003a. Country study of biodiversity of the Republic of Macedonia. First National Report. Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 218.

Ministry of Environment and Physical Planning. 2003b. Biodiversity strategy and action plan for the Republic of Macedonia. Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 134.

Whittaker, Kellie & Vredenburg, Vance. 2016 .”An Overview of Chytridiomycosis”
Pounds, A. 2006. Widespread Amphibian Extinctions from Epidemic Disease Driven by Global Warming . .p 161-167.

Davidson, C., Benard, M.F., Shaffer, H.B., Parker, J.M., O’Leary, C., Conlon, J.M., Rollins-Smith, L.A. 2007. Effects of chytrid and carbaryl exposure on survival, growth and skin peptide defenses in foothill yellow-legged frogs . .p 1771-1776.

Sterijovski, B. 2014. Conservation and Protection Status of Amphibians in Macedonia Pelagic Publishing . .p 78–84.

Zelenakova et al. 2018. Environmental Impact of Small Hydro Power Plant—A Case Study. . .p 1-10.

Slavevska & Hinic. 2017. Ecological integrity assessment of four rivers in Macedonia affected by derivation hydropower schemes based on aquatic macroinvertebrates. Final Report. Skopje. .p 31.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris . .p496.

2011. Official gazette of Republic of Macedonia. No.139. Skopje . .p/.
.