НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Шарка

Vipera berus

English

Adder

Albanian

Neperka me lara e malit

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Остроглава шарка
Поскок – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 Најмалку
засегнат		 Близу
засегнат		 Ранлив ЗАГРОЗЕН Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Vipera berus

Опишан од

(Linnaeus, 1758)

Синоним

Coluber berus Linnaeus, 1758

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

EN – Загрозен, B2ab(iii)

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Стеријовски, Б.

Арсовски, Д.

Прегледал

Tomović, L.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Шарката е присутна само на девет планини/планински масиви кои, заради алпската природа на овој вид и тековното обраснување на овие живеалишта, можат да се третираат како посебни локации: Шара-Кораб-Дешат, Бистра-Стогово, Јабланица, Баба, Галичица, Караџица, Ниџе-Кожуф, Осоговски и Малешевски Планини. Овие високопланински популации на шарката не комуницираат меѓусебно заради еколошки пречки (долини и шуми на надморска височина пониска од 1.500 m помеѓу нивните високопланински живеалишта), заради што се екстремно фрагментирани, со минимални или без шанси за реколонизација во случај на исчезнување. Ако на ова се додаде и исклучително ограничената површина на населеност (AOO) од 260 km2 и заканите со кои се соочува (пренамена на живеалиштата, особено обраснување со бука и смрека, уништување на живеалиштата, гонење од страна на луѓето, инфраструктура за ски-патеки и глобални климатски промени), лесно може да се предвидат идни и постојни намалувања на квалитетот на живеалиштата и АОО, ставајќи го видот во категоријата загрозен во Северна Македонија. Сите популации на шарката на јужен Балкан се ограничени на високопланински пасишта, со што ефектите за спасување од соседните земји се невозможни, без програми за организирана реинтродукција, така што не се препорачува пониска категоризација. Во Европа видот е оценет како најмалку засегнат.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Се намалува

Опис

Постојните податоци не дозволуваат процена на големината на популацијата на национално ниво. Како и да е, прелиминарните впечатоци од терените покажуваат дека популацијата на шарката во централниот и западниот дел на Северна Македонија е погуста од другите национални популации. Преференците за високопланински живеалишта на овој вид ги прават македонските популации сериозно фрагментирани, а постојните закани веројатно предизвикуваат намалување на истите.

Живеалишта и екологија

Систем

 Копнен

Живеалишта и екологија

Живее на високопланински пасишта и отворени површини во шумскиот појас. Парењето се одвива во мај или јуни и женките раѓаат до 20 млади меѓу август и септември (Speybroeck et al. 2016).

Користење и трговија

Користење и трговија

Оние на кои им е хоби често бараат единки од балканските популација на овој вид (комуникација на интернет форуми и групи).

Закани

Закани

Обраснатоста на алпските пасишта (заради напуштање на традиционалните сточарски практики) е закана за видот. Изградбата на ски-патеки и патиштата се исто така значајни закани. Може исто така да бидат под влијание на климатските промени и се прогонувани од луѓето.

Сите закани наведени за овој вид се вклучени во „Листата на приоритетни закани за биолошката разновидност“ во „Стратегија за биолошка разновидност на Република Северна Македонија со акциски план 2018-2023“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018).

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Анекс III од Бернската Конвенција. На национално ниво, не е на Листата на заштитени диви видови. Бидејќи станува збор за алпски вид во Северна Македонија, потребно е истражување за точните ефекти на промените на живеалиштата како резултат на климатските промени и обраснување на пасиштата (заради намалена испаша) во многу локалитети. Покрај тоа, доколку се направат детални филогеографски истражувања на сите изолирани планински популации, може да се прикажат локални генетски разлики помеѓу нив и потреба од таксономски ревидирања, што може да донесе потреба од експлицитно зачувување на некои популации.

Библиографија

Библиографија

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014 Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe. .p 1-31.

Sterijovski, B., Tomović, L., Ajtić, R. 2014. Contribution to the knowledge of the Reptile fauna and diversity in FYR of Macedonia. .p 83–92.

Ministry of environment and physical planning .2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023. Ministry of environment and physical planning. Skopje . .p 183.

Speybroeck, J. Beuckema, W., Bok, B., Voort, J.V.D. 2016. Field Guide to the Amphibians and Reptiles. Bloomsbury Publishing Plc London . .p/.

Melovski, Lj., Markoski, B., Hristovski, S., Jovanovska, D., Anastasovski, V., Klincharov, S., Velevski, M., Velkovski, N., Trendafilov, A., Matevski, V., Kostadinovski, M., Karadelev, M., Levkov, Z., Kolchakovski, D. 2013. Regional division of the Republic of Macedonia for the needs of biological databases . .p 81-111.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris. .p 496.