НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Поточна жаба

Rana graeca

English

Greek stream frog

Albanian

Bretkosa e perrenjeve

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Планинска жаба
Шумска жаба – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 Најмалку
засегнат		 БЛИЗУ ЗАСЕГНАТ Ранлив Загрозен Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Rana graeca

Опишан од

Boulenger, 1891

Синоним

/

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

NT, B2b(ii,iii)c(ii,iii)

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Богољуб Стеријовски

Драган Арсовски

Прегледал

Crnobrnja-Isailović, J.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Поточната жаба е широко распространета низ Северна Македонија, но сепак е ограничена на своите соодветни живеалишта во, и покрај шумски и високопланински потоци и реки (генерално), така што нејзината површина на населеност (АОО) е поограничена, но ова може да е потценет резултат. Низ целата површина на населеност, на популациите им се заканува фрагментација поради деградација на шумските, грмушестите и ливадските екосистеми кои ги населува, како и одводнување и загадување на мочуриштата. Најмногу од сè, овој вид е загрозен од градежништвото и веројатно неконтролираното работење на малите хидроцентрали кои честопати не успеваат да го обезбедат еколошкиот минимум на количество вода во репродуктивните центри на видот. При последните мониторинг студии, забележани се екстремни флуктуации и постојано намалување во AOO и квалитетот на живеалиштата предизвикани од неправилна работа и недостаток на контрола врз малите хидроцентрали. Понатаму, овој вид се соочува со истите закани во сите соседни земји (особено интензивни обиди за воспоставување мали хидроелектрани), така што и покрај неговото присуство таму и евентуално потценетата АОО, веројатно нема да има полза од регионалните ефекти за спасување од соседни популации, што ја наметнува проценката на видот како близу загрозен. Глобално и во Европа поточната жаба е оценета како најмалку засегната.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Се намалува

Опис

Поточната жаба се смета за честа во соодветните живеалишта низ Северна Македонија. Сепак, прелиминарните мониторинг студии укажуваат на опаѓачки тренд на популацијата, на национално ниво (необјавени податоци) и можна фрагментација. Поради неправилното работење на малите хидроцентрали се забележуваат флуктуации и континуирано опаѓање на популациите на овој вид.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен, слатководен (= копнени води)

Живеалишта и екологија

Ова е главно воден вид поврзан со ладни, мали, чисти реки, потоци и извори, честопати лоцирани на засенчани места во листопадни и мешани шуми. Може да биде опсервиран и во тресетишта и ливади и околу глацијални езерата. Размножувањето и ларвениот развој се одвива во овие водни тела. Се претпоставува дека видот може да толерира мала модификација на живеалиштата. Поточната жаба е активна од средината на март до почетокот на октомври. Активноста може да се одложи и скрати на големи надморски височини, почнувајќи од средината на април до средината на септември. Репродукцијата започнува кон средината на април или мај (во планинските подрачја, репродукцијата е забележана во почетокот на јуни).

Користење и трговија

Користење и трговија

Нема познати начини на користење или трговија со овој вид во Северна Македонија.

Закани

Закани

Општа закана за овој вид е губењето на соодветни живеалишта, како резултат на шумски пожари, одводнување на влажни станишта, изградба на брани и др. На некои места видот е погоден и од загадување.

Според Sterijovski (2015) модификацијата и фрагментацијата на живеалиштата, особено во и околу центрите за репродукција, е историска закана што постои и денес. Климатските промени можат да претставуваат сериозни закани за овој вид, особено ако влијаат на некои од неговите рефугиуми како што се Таорската Клисура, клисурата на реката Треска, Црна Река, заедно со клисурите на реките Раец и Блашница, потоа Јама, регионот Маврово-Радика, Баба, охридско-преспанскиот регион и планинскиот венец Ниџе и Кожуф (МЖСПП 2003a, b). Во последно време, градежната и оперативната работа на малите хидроцентрали претставува сериозна закана за овој вид. Неодамнешните истражувања покажаа екстремни флуктуации и намалување на популациите предизвикани од неправилна работа и недостаток на контрола врз малите хидроцентрали.

Габичните закани Batrachochytrium dendrobatidis и Batrachochytrium salamandrivorans неодамна беа откриени на Балканскиот Полуостров. Овие предизвикуваат болест позната како хитридиомикоза (Whittaker and Vredenburg, 2016) кај водоземците. Студиите покажаа дека климатските промени го олеснуваат ширењето на оваа болест (Pounds, A. 2006), а научниците сугерираат дека пестицидите може да ја инхибираат вродената имунолошка одбрана и да ја зголемат подложноста на оваа болест (Davidson et al. 2007). Ова повикува на итни превентивни мерки, пред сè во форма на мониторинг, за почетните знаци на габичните заболувања во Северна Македонија навремено да се идентификуваат и да се стават под карантин.

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Анекс IV од ЕУ Директивата за живеалишта и Додаток III од Бернската Конвенција. Истиот е заштитен во согласност со националното законодавство, бидејќи се  наоѓа на листата на заштитени диви видови на Северна Македонија (Службен весник бр. 139/2011).

Според „Стратегијата за биолошка разновидност на Република Северна Македонија со акциски план 2018-2023“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018) мочуриштата, особено на поголема надморска височина, се погодени од деградација како резултат на конверзија на земјиштето заради интензифијација на земјоделските активности, недостаток на водоснабдување, наводнување, порибување, недостаток на третман на отпадни води и градежни работи. Итно треба да се изработат акциски планови за зачувување на репродукциските центри, односно влажните живеалишта на овој вид.

Националната акција за „спречување на загуба, деградација и фрагментација на природни живеалишта од национално и меѓународно значење“ им дава приоритет на следните активности (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018):

o 10.4 Заштита и ревитализација на блатните/водните живеалишта и крајречни живеалишта

o 10.4.1 Идентификација на најзагрозените низински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување

o 10.4.2 Идентификација на најзагрозените планински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување,

o 10.4.3 Изработка на план и спроведување активности за спречување на деградација на блатните и водните живеалишта, особено од интензивирање на земјоделски активности, одоснабдување, наводнување, порибување и други активности на стопанските сектори

o 10.4.4 Спроведување на пилот-мерки за ревитализација на блатните живеалишта

Библиографија

Библиографија

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014 Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe . .p 1-31.

Sterijovski, B. 2015. Conservation and protection status of amphibians in Macedonia. Pelagic Publishing. Exeter, UK . .p67-73.

Doflein, F. 1921. Mazedonien, Erlebnisse und beobachtungen eines Naturforschers im gefolge des Deutschen heeres. Verlang von Gustav Fischer Jena. .p 592.

Dimovski, A 1981 Vodozemci i vlečugi na Nacionalnot park Galičica. [Amphibies et reptiles du park national de Galitchitsa].. .p 63-74. [in Macedonian, with French summary]

Džukić, G. 1972. Herpetološka zbirka Prirodnjačkog muzeja u Beogradu. (Herpetological collection of the Belgrade Museum of Natural History).. .p 165-180.

Karaman, S. 1922. Beiträge zur Herpetologie von Mazedonien. . .p 278-299.

Karaman, S. 1928. III Prilog herpetologiji Jugoslavije. . .p 214-241. [in Serbian]

Karaman, S. 1931. Zoološke prilike Skopske kotline. . .p 214-241. [in Serbian]

Melovski, Lj., Ivanov, Gj., Angelova, N., Velevski, M., Hristovski, S. 2008. Monospitovsko blato. Poslednoto mocuriste vo Makedonija. Opstina Bosilovo. Bosilovo. .p 56.

Muller, L. -1933. Beitriige zur Herpetologie der siidosteuropiiischen Halbinsel. IL Herpetologisch Neues aus Bulgarien . .p 1-4.

Sidorovska, V., Petkovski, S.,Dzukic, G., Smith, R. D. 2006. The Pelister Dragon: Faunal and Zoogeographical Characteristics of Mt. Pelister Amphibians and Reptiles . .p 65-94.

Sterijovski, B., Stamatoski, B. 2002b. Results of the herpetological investigation on Ogražden Mt.. . .p 155-158.

Sterijovski, B., Stamatoski, B., Jovanoski, N., Spasikova, S. 2002a. Qualitative research of herpetofauna of Jakupica Massif . .p 151-154.

Sterijovski, B., Aleksovska, K., Tasevski, S. 2010b. Distribution and valorization of amphibians and reptiles on Jablanica Mountain . .p 81-85.

Sterijovski, B., Malceska, F., Tokov, T., Stamatoski, B., Tasevski, S. 2010a. Qualitative research of Amphibians and Reptiles on Kozuf massive. .p 87-93.

ES “Ursus Speleos”-Skopje. 2011. Study for valorization of natural values of Multipurpose Area “Jasen”. GEF/UNDP/MoEPP. Skopje. .p 150.

MoEPP. 2010b. Study for revalorization of natural values of protected area “Tikves” Strict Nature Reserve . Skopje . .p/.

Micevski, B. 2015. Report of Biodiversity conditions of amphibians and reptiles of Ograzden Mt. 2014-2015 . Skopje . .p/.

Oxfam Italia. 2011. Study for revalorization of Protected Area Mavrovo. Skopje . .p/.

Uzunova, D., Kitanova, D., Spirovska, M., Hristovski, S. 2015. Integral Report for the Project implementation. Final report of the project “Ecological data gap analysis and ecological sensitivity map development for the Bregalnica river watershed”. Skopje . .p/.

Sterijovski, B. 2018. Final report for monitoring. Maneko. Skopje . .p/.

Pharmachem. 2018. The Study on Biological Diversity in the Area of Sasa Mine – Makedonska Kamenica. Pharmachem Skopje. Skopje . .p/.

Buckland, S. T., Anderson, D. R., Burnham, K. P. and Laake, J. L. 1993. Distance Sampling: Estimating Abundance of Biological Populations Chapman and Hall. London . .p/.

Ministry of environment and physical planning. 2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023 Ministry of environment and physical planning. Skopje. .p 183.

Ministry of Environment and Physical Planning. 2003a. Country study of biodiversity of the Republic of Macedonia. First National Report. Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 218.

Ministry of Environment and Physical Planning. 2003b. Biodiversity strategy and action plan for the Republic of Macedonia Ministry of Environment and Physical Planning. Skopje. .p 134.

Whittaker, Kellie & Vredenburg, Vance 2016 “An Overview of Chytridiomycosis”
Pounds, A. 2006 .Widespread Amphibian Extinctions from Epidemic Disease Driven by Global Warming . .p 161-167.

Davidson, C., Benard, M.F., Shaffer, H.B., Parker, J.M., O’Leary, C., Conlon, J.M., Rollins-Smith, L.A. 2007. Effects of chytrid and carbaryl exposure on survival, growth and skin peptide defenses in foothill yellow-legged frogs . .p 1771-1776.

Zelenakova et al. 2018. Environmental Impact of Small Hydro Power Plant—A Case Study. . .p 1-10.

Slavevska & Hinic .2017. Ecological integrity assessment of four rivers in Macedonia affected by derivation hydropower schemes based on aquatic macroinvertebrates. Final Report. Skopje. .p 31.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris. .p 496.

2011. Official gazette of Republic of Macedonia. No.139 . Skopje . .p/.