НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Кораловидна игличарка

Hericium coralloides

English

Coral tooth fungus

Albanian

/

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Црно седло
Ресест игличар – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци
Најмалку
засегнат
Близу
засегнат
Ранлив ЗАГРОЗЕН Критично
загрозен
Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Hericium coralloides

Опишан од

(Scopoli) Persoon

Синоним

Hydnum coralloides Scop.

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

EN – Загрозен, C2a(i)

Датум на процена

Ноември 2020

Проценувач

Тофиловска, С.

Прегледал

Kost, G.

Соработници

Караделев, M.

Русевска, K.

Составена од

Miskovic, M.

Образложение за процената

Hericium coralloides e сапротрофна габа која рате на мртви дрвја со широк дијаметар, главно на Fagus sylvatica како и Quercus spp. во стари, добро зачувани шуми. Станува збор за редок вид, најден само на 18 наоѓалишта во државата, но според застапеноста на соодветниот супстрат, веројатниот вкупн број се очекува да е околу 90. Според досега познатите и претпоставените наоѓалишта, големината на популацијата се проценува на околу 320-550 зрели единки. Во рамки на секоја субпопулација се евидентирани една до две зрели единки. Со оглед на управувањето со шумите и последиците од уништувањето на живеалиштата, квалитетот на живеалиштето на видот постојано опаѓа. Закана за видот претставува сечата на стари букови и дабови дрвја со широк дијаметар и отстранувањето на паднати стебла од шумите, што води до континуирано намалување на трендот на популацијата. Видот е категоризиран како ‘загрозен’ согласно критериумот C2a(i).

Популација

Моментален тренд на популацијата

Се намалува

Опис

Малиот број документирани наоѓалишта (18), со само една до две зрели единки најдени по локалитет, укажува на ниска застапеност и мала големина на популацијата.

Овој вид габа расте во широколисни шуми, главно на распаднато дрво од бука, но се населува и на даб, а големината на популацијата директно зависи од соодветниот супстрат. Според упатствата за проценка на зрели единки од Dahlberg и Mueller (2011), големината на популацијата се проценува на околу 320–550 зрели единки, врз основа на веројатниот вкупен број локалитети во земјата (приближно 55–90), проценетиот број на функционални единки на секој локалитет (проценката е дека се три), и врз основа на образецот за тоа колку зрели единки може да создаде секој репродуктивен генотип (во образецот се наведени две). Со оглед на управувањето со шумите и последиците од уништувањето на живеалиштата, квалитетот на живеалиштето на видот постојано се намалува што неминовно води до континуирано намалување на популацијата на габата.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен (лигниколен).

Живеалишта и екологија

Hericium coralloides расте во стари, добро зачувани шуми како сапротроф на мртви широколисни дрвја со широк дијаметар, на паднати стебла, а може да се најде и на мртви делови од живи стебла. Се развива во шуми кои не се премногу густи, претпочита сончева светлина и топлина. Присуството на Hericium coralloides е показател за напреден стадиум на распаѓање и предизвикува бело гниење на дрвесината. Примарен супстрат на видот му е Fagus sylvatica, но во нашата земја може да се најде и на Quercus spp., а има податоци и за Alnus, Betula, Fraxinus excelsior, Populus и Sorbus (ArtDatabanken 2019, Boddy et al. 2011).

Станува збор за редок вид во државата кој е евидентиран на 18 наоѓалишта, и тоа на планините: Беласица, Бистра, Букович, Добра Вода, Галичица, Јакупица, Кајмакчелан, Кораб, Кожуф, Огражден, Осогово, Пелистер, Плачковица, Водно, а се среќава и во Кичевската Котлина (Melovski et al. 2013). Видот се среќава на надморска височина помеѓу 400 m и 1,350 m. Две наоѓалишта во НП Маврово и две наоѓалишта во НП Пелистер се во зоната на одржливо искористување, додека едно наоѓалиште во НП Галичица е лоцирано во зоната на строга заштита.

Иако во Северна Македонија овие типови шума се доминантни, бројот на констатирани наоѓалишта е мал иако видот е добро познат и лесен за идентификација. Сепак, покрај познатите наоѓалишта, постои голема веројатност видот да е присутен и на други места каде има соодветно живеалиште, така што е направена проценка на веројатен број наоѓалишта (Dahlberg and Mueller 2011). Веројатниот вкупен број на наоѓалишта се предвидува дека е за 3 до 5 пати поголем и изнесува приближно 55–90.

Користење и трговија

Користење и трговија

Овој вид габа се јаде.  Но, во Северна Македонија не е многу позната по хранливите својства и не е предмет на трговија.

Закани

Закани

Популацијата на Hericium coralloides е под закана од намалување најмногу поради уништување и фрагментираност на живеалиштата. Видот е загрозен од сечата на букови и дабови дрвја што се користат за огрев и од пренамена на земјиштето. Отстранувањето стари, оштетени или скршени стебла со широк дијаметар го намалува присуството на соодветен супстрат за габата. Врз основа на расположливите статистички податоци и публикации, познато е дека 91% од вкупната површина под шуми во Северна Македонија е под режим на управување и најголем дел (93%) од неа се третира како продуктивна шума за производство на дрво, а остатокот од површините исто така се активно управувани, само со ограничување во однос на системот на сеча (Trajkov et al. 2016, Kolevska et al. 2017). Најголемите површини се покриени со изданкови шуми (62.2%), а високите шуми зафаќаат 30.6%, додека недостасува поделба на едновозрасни и разновозрасни состоини (Trajkov et al. 2016). Во шумарската пракса се применува чиста сеча во дабовите и на места и во буковите шуми (Trajkov et al. 2016, лични согледувања); како резултат на тоа, се создаваат голи површини и едновозрасни шуми додека старите шуми се во опаѓање. Во Северна Македонија, на годишно ниво се сечат приближно 1% од шумите од страна на државното претпријатие за управување со шумите (Kolevska et al. 2017, Државен завод за статистика 2018), и тие обично се користат во циклуси од 30-50 години. Незаконската сеча има значителен удел од дополнителни 30% кон легалната сеча на шума. Тоа е причина поради која квалитетот на живеалиштето на овој вид габа постојано опаѓа, што претставува главна закана за одржување стабилна популација на видот.

Друга директна закана претставува зголемениот интерес за собирање плодни тела бидејќи габата може да се конзумира.

Зачувување

Зачувување

Во однос на мерките за заштита на видот, значајно е да се сочуваат старите дрвја со широк дијаметар, да не се сечат, а паднатите и оштетени стебла да не се отстрануваат од локалитетите, бидејќи опстанокот на овој вид габа зависи од достапноста на соодветен домаќин. Утврдените наоѓалишта треба да се одржуваат во нивната природна состојба. Наместо да се применува чиста сеча при управувањето со шумите во земјата, треба да се оставаат дрвја со различна старост за да се овозможи истите да се развиваат и во континуитет да се одржува поволно живеалиште за габата – за создавање спори, а подоцна и колонизирање. Не треба да се практикува пошумување со инвазивни видови.

Во однос на потребните истражувања, неопходно е редовно годишно мониторирање на познатите наоѓалишта, како и теренски истражувања на потенцијалните наоѓалишта за да се проучи распространетоста и динамиката на појавување на Hericium coralloides. Пописите на шумите и шумарските планови треба да се дигитализират и редовно да се ажурираат. Неопходна е изработка на карта на живеалишта.

Библиографија

Библиографија

ArtDatabanken, 2020. Hericium coralloides. Artfakta 2020 Red List of Swedish Species online database. Available at: https://artfakta.se/naturvard/taxon/hericium-coralloides-2014 .

Artsdatabanken, 2020. Hericium coralloides. Norwegian red list for species 2020. Available at: https://www.artsdatabanken.no/taxon/Hericium%20coralloides/57484.

Boddy, L., Crockatt, M.E. and Ainsworth, A.M. 2011. Ecology of Hericium cirrhatumH. coralloides and H. erinaceus in the UK. Fungal Ecology 4(2): 163–173. doi:10.1016/j.funeco.2010.10.001

Corriol, G. (Coord.). 2014. Liste rouge des champignons de Midi-Pyrénées. Conservatoire botanique national des Pyrénées et de Midi-Pyrénées. Midi-Pyrénées, pp. 20, France.

Dahlberg, A. and Mueller, G.M. 2011. Applying IUCN red-listing criteria for assessing and reporting on the conservation status of fungal species. Fungal Ecology 4(2): 147-162. doi:10.1016/j.funeco.2010.11.001

Dämmrich, F., Lotz-Winter, H., Schmidt, M., Pätzold, W., Otto, P., Schmitt, J.A., Scholler, M., Schurig, B., Winterhoff, W., Gminder, A., Hardtke, H.J., Hirsch, G., Karasch, P., Lüderitz, M., Schmidt-Stohn, G., Siepe, K., Täglich, U. and Wöldecke, K. 2016. Rote Liste der Großpilze und vorläufige Gesamtartenliste der Ständer- und Schlauchpilze (Basidiomycota und Ascomycota) Deutschlands mit Ausnahme der Flechten und der phytoparasitischen Kleinpilze. In: G. Matzke-Hajek, N. Hofbauer and G. Ludwig (eds), Rote Liste gefährdeter Tiere, Pflanzen und Pilze Deutschlands, Bd. 8: Pilze (Teil 1) – Großpilze, pp. 444. Naturschutz und Biologische Vielfalt, Landwirtschaftsverlag Münster.

Friebes, G., Dämon, W., Michelitsch S., Pidlich-Aigner H., Krisai-Greilhuber, I. 2017. Verzeichnis und Rote Liste der Großpilze der Steiermark (Österreich). Joannea Botanik 14: 29–112.

Index Fungorum Partnership. 2020. Index Fungorum. Available at: http://www.indexfungorum.org.

Kolevska, D.D., Blinkov, I., Trajkov, P. and Maletić, V. 2017. Reforestation in Macedonia: History, current practice and future perspectives. Reforesta 3: 155-184. DOI: https://dx.doi.org/10.21750/REFOR.3.13.37

Laurent-Dargent, J. 2009. La liste rouge des champignons (macromycètes) rares ou menacés en Lorraine. Sciences pharmaceutiques. https://hal.univ-lorraine.fr/hal-01732739

Saar, I., Oja, J., Põldmaa, K., Pärtel, K., Zettur, I. and Kõljalg, U. 2019. Red List of Estonian Fungi – 2019 update. Folia Cryptog. Estonica, Fasc. 56: 117–126. https://doi.org/10.12697/fce.2019.56.12

Saar, I., Oja, J., Põldmaa, K., Pärtel, K., Zettur, I. and Kõljalg, U. 2019. Red List of Estonian Fungi – 2019 update. Folia Cryptogamica Estonica 56: 117–126.

Senn-Irlet, B., Bieri, G. and Egli, S. 2007. Rote Liste der gefahrdeten Grosspilze der Schweiz. BAFU, WSL, pp. 92,  Bern.

Smith, J.H., Suz, L.M. and Ainsworth, A.M. 2016. Red List of Fungi for Great Britain: Bankeraceae, Cantharellaceae, Geastraceae, Hericiaceae and selected genera of Agaricaceae (Battarrea, Bovista, Lycoperdon & Tulostoma) and Fomitopsidaceae (Piptoporus). Conservation assessments based on national database records, fruit body morphology and DNA barcoding with comments on the 2015 assessments of Bailey et al.

State Statistical Office. 2018. MakStat database. Available at: http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Zemjodelstvo__Sumarstvo. (Accessed: 13 March 2020).

Tkalčec, Z., Mešić, A., Matočec, N. and Kušan, I. 2008. Red book of Croatian Fungi. Ministry of Culture, State Institute for Nature Protection, Zagreb.

Trajkov, P., Nestorovski, L. and Trajanov, Z. 2016. The Republic of Macedonia. Chapter 36. In: C Vidal et al. (ed.), National Forest Inventories, Assessment of Wood Availability and Use, pp. 667-682. Springer International Publishing Switzerland. DOI 10.1007/978-3-319-44015-6_36

Wojewoda, W. and Ławrynowicz, M. 2006. Red list of macrofungi in Poland. Kraków Available at: https://www.grzyby.pl/czerwona-lista-skorowidz-epi.htm.