LISTA E KUQE KOMBËTARE NË MAQEDONINË E VERIUT

Breshkujzë

Emys orbicularis

Македонски

Блатна желка

English

European pond turtle

Përsëri në përmbledhjen e specieve
<< I mëparshëm – Boa e reres
Bolla me katër vija – Në vijim >>
Nuk është I

Vlerësuar

 Të dhëna të

pamjaftueshme

 Më pak I

rrezikuar

 Afër

rrezikimit

 I PREKSHËM I rrezikuar Kritikisht i

rrezikuar

 I zhdukur në

natyrën e egër

 I zhdukur
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Taksonomia
Informacioni i vlerësimit
Popullata
Habitatet dhe ekologjia
Kërcënimet
Përdorimi dhe tregtia
Ruajtja
Bibliography

Taksonomia

Emër shkencor

Emys orbicularis

Autoritet

(Linnaeus, 1758)

Sinonimet

Testudo orbicularis Linnaeus, 1758; Emys orbicularis ssp. capolongoi Fritz, 1995; Emys orbicularis ssp. colchica Fritz, 1994; Emys orbicularis ssp. eiselti Fritz, Baran, Budak & Amthauer, 1998; Emys orbicularis ssp. fritzjuergenobsti Fritz, 1993; Emys orbicularis ssp. galloitalica Fritz, 1995; Emys orbicularis ssp. hellenica (Valenciennes in Bibron & Bory de Saint-Vicent, 1832); Emys orbicularis ssp. hispanica Fritz, Keller & Budde, 1996; Emys orbicularis ssp. iberica Eichwald, 1831; Emys orbicularis ssp. ingauna Jesu, Piombo, Salvidio, Lamagni, Ortale & Genta, 2004; Emys orbicularis ssp. lanzai Fritz, 1995; Emys orbicularis ssp. luteofusca Fritz, 1989; Emys orbicularis ssp. occidentalis Fritz, 1993; Emys orbicularis ssp. persica Eichwald, 1831; Testudo europaea Schneider, 1783

Informacioni i vlerësimit

IUCN Red List Category and Criteria

VU – I prekshëm, B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii)

Data e vlerësimit

Nëntor 2019

Vlerësuesi(t)

Sterijovski, B.

Arsovski, D.

Rishikuesi(t)

Ajtic, R.

Kontribuesi(t)

/

Lehtësuesit/Hartuesit

Hofman, M.P.G.

Arsyetimi i vlersimit

Përderisa zona e banimit (AOO) është vetëm 332km2, Breshkujza është e vështirë për tu parë, shpesh herë duhen kurthe speciale për tu vërejtur, kështu që kjo vlerë mund të jetë e nënvlerësuar. Për shkak të preferencës së saj për habitatet e ndenjura të ujërave të ëmbla, popullsia e saj është e përhapur në të gjithë vendin (shtrirja e shfaqjes [EOO] = 14.671km2), por e fragmentuar rëndë për shkak të aftësive të saj të shpërndarjes të cilat janë të kufizuara (Rogner 2009). Gjegjësisht, përveç tre liqeneve të mëdhenj natyrorë jo-akullnajorë në Maqedoninë e Veriut që ofrojnë habitatet e përshtatshme dhe disa liqene artificiale, vetëm disa ligatina kanë mbetur në vend, më i madhi është këneta e Monospitovës, e cila gjithsesi është nën presion të madh antropogjen (Melovski dhe bashkëpunëtorët 2008). Degradimi i vazhdueshëm i habitatit të ujërave të ëmbëla ku kjo specie mbijeton, ka gjasa të sjellë reduktime në AOO-në dhe EOO-në; gjithashtu është shënjestër e një trafiku të paligjshëm (Nikolić & Golubović 2017). Ky lloj mund të vendoset në kategorinë e rrezikuar, por meqenëse AOO i tij është ndoshta më i madh se sa që dimë aktualisht (d.m.th. 500km2), dhe për shkak se mund të përfitojë potencialisht nga efektet e shpëtimit rajonal nga vendet fqinje ai konsiderohet i Cenueshëm. Global: NT; Evropa: NT.

Popullata

Trendi i popullatës aktuale

Në rënie

Përshkrim

Aty ku është e pranishme, është në dukje të zakonshme. Megjithatë, habitatet e saj të ujërave të ëmbla janë ndër më të rrezikuarit, globalisht, nënkuptohet një prirje në rënie në madhësitë e popullsisë kombëtare të Breshkujzës. Vëzhgimet themelore në terren tregojnë se popullsia më e madhe kombëtare ndodhet në kënetën Monospitovë në rajonin e Strumicës.

Habitatet dhe ekologjia

Sistemet

Ujëra të ëmbla, tokësore (= ujërat e brendshme)

Habitatet dhe ekologjia

Gjithashtu jeton në trupa ujorë të ndenjur ose të ngadaltë dhe nganjëherë eperemale me me përmasa dhe origjinë shumë të ndryshuëshme (pellgje, liqene, fusha orizi, kanale kullimi etj., Tortoise & Freshwater Turtle Specialist Group 1996; Speybroeck dhe bashkëpunëtorët 2016).

Përdorimi dhe tregtia

Përdorimi dhe tregtia

Një numër i madh individe nga ky lloj mbahen dhe observohen nga hobiistët dhe shpërndahen brenda komunitetit hobiist, dhe shumë janë trafikuar në mënyrë të paligjshme (sh. >1300 individë u konfiskuan në vitin 2012 në kufirin Maqedoni – Serbi [Nikolić & Golubović dhe bashkëpunëtorët 2017]). Në Maqedoninë e Veriut kafshët edukohen në fermat e breshkave. Aktualisht gjashtë ferma breshkash veprojnë në vend (Nikolić dhe bashkëpunëtorët 2018), ndërsa disa kultivohen në pellgje artificiale.

Kërcënimet

Kërcënimet

Kërcënimet kryesore janë: humbja e habitatit për shkak të zgjërimit dhe intensifikimit të bujqësisë, dhe rregullimi i lumenjve dhe zhvillimi i vijës bregdetare (Rogner 2009); agro-kimikatet dhe ndikimet e tjera të ndotjes; urbanizimi dhe zhvillimi i infrastrukturës turistike; kolekcionerë për tregti me kafshe shtëpiake; prezantimi i specieve të huaja (p.sh. scripta Trachemys nëpër Evropë); disa individë janë vërejtur në Shkup dhe Katllanovë); ndotje gjenetike; vdekshmëria në rrugë.Shpesh është i rrezikuar lokalisht dhe madje i zhdukur (Firtz & Chiari 2013). Në Maqedoni mbingarkesa mund të jetë gjithashtu një kërcënim i madh (Nikolić & Golubović 2017), veçanërisht nëse pranojmë se në mungesë të një kontrolli të rreptë, fermat legale të terapinave mund të përdoren lehtësisht si platforma që lehtësojnë eksportin e individëve të egëra. Të gjitha kërcënimet e përmendura për këtë specie janë përfshirë në “Listen e kërcënimeve kryesore ndaj diversitetit biologjik” në “Strategjinë për biodiversitetin e Republikës së Maqedonisë së Veriut” (Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimt Hapësinor, 2018).

Ruajtja

Ruajtja

Është shenuar në Shtojcën I dhe II nga Konventa e Bernit dhe Shtojca II dhe IV nga Direktiva e Habtateve e BE-së. Në nivel kombëtar radhitet në listen e specieve të egra në mbrojtje.

Bibliografia

Bibliografia

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014. Updated .pdistribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe. .p 1-31.

Uzunova, D., Kitanova, D., Spirovska, M., Hristovski, S. 2015. Integral Report for the Project implementation. Final report of the project “Ecological data gap analysis and ecological sensitivity map development for the Bregalnica river watershed”. Skopje . .p/.

Particip. 2017. ‘Strengthening the capacities for implementation of NATURA 2000’. MoEPP. Skopje . .p/.

Ministry of environment and physical planning. 2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023. Ministry of environment and physical planning. Skopje. .p 183.

Speybroeck, J. Beuckema, W., Bok, B., Voort, J.V.D. 2016.Field Guide to the Amphibians and Reptiles Bloomsbury Publishing Plc. London
Tortoise & Freshwater Turtle Specialist Group 1996 Emys orbicularis (errata version published in 2016). The IUCN Red List of Threatened Species . .p/.

Rogner, M. 2009. European pond turtle Emys orbicularis. Edition Chimera Frankfurt
Fritz, U., Chiari, Y. 2013. Conservation actions for European pond turtles – a summary of current efforts in distinct European countries. .p 107-110.

Nikolić , S., Golubović, A. 2017. Confiscated Emys orbicularis (L., 1758) Dying Out in a “Temporary” Reception Facility in Serbia: a Case Study Showing the Urgency for a Regional Reptile Rescue Centre. .p 115-120.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris. .p 496.

Sterijovski, B. 2018 Final report for monitoring. In: Project for Exploitation of Mineral Resources Borov Dol. Maneko. Skopje
Uhrin, M., Havaš, P., Minarik, M., Kodejš, K., Bugoš, I., Danko, S., Husák, T., Koleska, D., Jablonski, D. 2016. Distribution updates to amphibian and reptile fauna for the Republic of Macedonia. .p 201-220.
Melovski, Lj., Ivanov, Gj., Angelova, N., Velevski, M., Hristovski, S. 2008. Monospitovsko blato. Poslednoto mocuriste vo Makedonija. Opstina Bosilovo. Bosilovo 55