НАЦИОНАЛНА ЦРВЕНА ЛИСТА НА РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Алпски мрморец

Ichthyosaura alpestris

English

Alpine newt

Albanian

Tritoni i alpeve

Назад кон преглед на видови
<< Претходно – Лукова жаба
Лисна жаба / гаталинка – Следно >>
Неоценет Недоволно
податоци		 Најмалку
засегнат		 Близу
засегнат		 Ранлив ЗАГРОЗЕН Критично
загрозен		 Истребен во природата Истребен
NE DD LC NT VU EN CR EW EX
Таксономија
Податоци за процената
Популација
Живеалишта и екологија
Закани
Користење и трговија
Зачувување
Библиографија

Таксономија

Научно име

Ichthyosaura alpestris

Опишан од

(Laurenti, 1768)

Синоним

Mesotriton alpestris (Laurenti, 1768); Triturus alpestris (Laurenti, 1768)

Податоци за процената

Критериуми и категории на Црвената листа на IUCN

EN – Загрозен, B2ab(ii,iii)c(ii,iii)

Датум на процена

Ноември 2019

Проценувач

Богољуб Стеријовски

Драган Арсовски

Прегледал

Crnobrnja-Isailović, J.

Соработници

/

Составена од

Hofman, M.P.G.

Образложение за процената

Планинскиот мрморец е ограничен на пет високопланински локации во западните делови на Северна Македонија (масивот Шара-Кораб, планината Јабланица, планините Бистра и Баба), со што популациите се сериозно фрагментирани, што резултира во мал обем на распространување од само 3543km2 и многу ограничена површина на населеност од 68km2. Дополнително, поради сушите и промените на живеалиштата предизвикани од климатските промени, забележани се постојани намалувања и екстремни флуктуации во површината на населеност, квалитетот на живеалиштата и бројот на локации. Видот е присутен во сите соседни земји, но во овој дел од Балканот е ограничен на живеалишта на голема надморска височина, така што регионалните ефекти за спасување од соседни популации без човечка интервенција се веројатно невозможни. Како резултат на тоа, националните популации се оценети како загрозени. Глобално и на ниво на Европа се оценети како најмалку засегнати.

Популација

Моментален тренд на популацијата

Се намалува

Опис

Во Северна Македонија, големината на популацијата не е точно утврдена. Обично е чест во соодветни живеалишта, но популациите на планинскиот мрморец веројатно се намалуваат како резултат на ефектите од климатските промени врз неговите високопланински живеалишта. Покрај тоа, бидејќи во Северна Македонија го има само на високопланински локации, популациите се сериозно фрагментирани.

Живеалишта и екологија

Систем

Копнен, слатководен (= копнени води)

Живеалишта и екологија

Се работи за вид кој обично живее во, или во близина на вода. Распространет е само во високопланински живеалишта, вклучително и високопланински ливади и пасишта. На глобално ниво, размножувањето и ларвениот развој се одвиваат во секакви застојани води, вклучувајќи плитки езерца, привремени базени, езера и канали, корита за пиење, канали и понекогаш бавни потоци. Една генерадција се развива од 2 до 10 години во зависност од локалитетот. Животниот век може да биде подолг и од 20 години, но обично е околу седум години. Женките положуваат од неколку десетици до неколку стотици јајца секоја година. Периодот на активност за овој вид започнува во мај и завршува на крајот на септември.

Користење и трговија

Користење и трговија

Нема познати начини на користење или трговија со овој вид во Северна Македонија.

Закани

Закани

Овој вид е осетлив на порибување (како што е случајот со Големо Езеро на планината Баба каде е истребен) и уништување на неговите репродуктивни центри (дренажа на мочуришта и загадување на водите) низ целиот ареал на распространување. После интродукцијата на рибите во нивните живеалишта, повеќето популации брзо исчезнуваат.

Габичните закани Batrachochytrium dendrobatidis и Batrachochytrium salamandrivorans неодамна беа откриени на Балканскиот Полуостров. Овие предизвикуваат болест позната како хитридиомикоза (Whittaker and Vredenburg, 2016) кај водоземците. Студиите покажаа дека климатските промени го олеснуваат ширењето на оваа болест (Pounds, A. 2006), а научниците сугерираат дека пестицидите можат да ја инхибираат вродената имунолошка одбрана и да ја зголемат подложноста на оваа болест (Davidson et al. 2007). Ова бара итни превентивни мерки, пред сè во форма на мониторинг, за да може почетните знаци на габата во Северна Македонија навремено да бидат идентификувани и да се стават vo карантин.

Зачувување

Зачувување

Видот се наоѓа на Додаток III од Бернската Конвенција. Видот не е заштитен во согласност со националното законодавство. Неопходно е соодветно управување со живеалиштата за да се одржат водните живеалишта и да се спречи сукцесија во грмушеста и шумска вегетација.

Според „Стратегијата за биолошка разновидност на Република Северна Македонија со акциски план 2018-2023“ (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018) блатата, особено оние на поголема надморска височина, се погодени од деградација како резултат на конверзија на земјиштето заради интензифијација на земјоделските активности, недостаток на водоснабдување, наводнување, порибување, недостаток на третман на отпадни води и градежни работи.

Националната акција за „спречување на загуба, деградација и фрагментација на природни живеалишта од национално и меѓународно значење“ им дава приоритет на следните активности (Министерство за животна средина и просторно планирање, 2018):

o 10.4 Заштита и ревитализација на блатните/водните живеалишта и крајречни живеалишта

o 10.4.1 Идентификација на најзагрозените низински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување

o 10.4.2 Идентификација на најзагрозените планински блатни/водни живеалишта и изработка на акциски планови за нивно зачувување,

o 10.4.3 Изработка на план и спроведување активности за спречување на деградација на блатните и водните живеалишта, особено од интензивирање на земјоделски активности, одоснабдување, наводнување, порибување и други активности на стопанските сектори

o 10.4.4 Спроведување на пилот-мерки за ревитализација на блатните живеалишта

Библиографија

Библиографија

Sillero, N., Campos, J., Bonardi, A., Corti, C., Creemers, R., Crochet, P.-A., Crnobrnja-Isailović, J., Denoël, M., Ficetola, G.F., Gonçalves, J., Kuzmin, S., Lymberakis, P., de Pous, P., Rodríguez, A., Sindaco, R., Speybroeck, J., Toxopeus, B., Vieites, D.R., Vences, M. 2014. Updated distribution and biogeography of amphibians and reptiles of Europe . .p 1-31.

Sterijovski, B. 2015. Conservation and protection status of amphibians in Macedonia Pelagic Publishing Exeter, UK. .p 67-73.

Kopstein, F. & Wettstein, O. -1921. Reptilien und Amphibien aus Albanien . .p 387 -457.

Sterijovski, B., Aleksovska, K., Tasevski, S. 2010b. Distribution and valorization of amphibians and reptiles on Jablanica Mountain . .p 81-85.

Sotiropulos, K. et al. -2001. Morphological differentiation of the alpine newt (Tritltrus alpestris) in the Balkans: Taxonomic implications. .p 1-8.

Oxfam Italia. 2011. Study for revalorization of Protected Area Mavrovo Skopje . .p/.

Dzukic, G., M.L. Kalezic, N. Tvrtkovic, A. Dorovic. 1990. An overview of the occurrence of paedomorphosis in Yugoslav newt (Triturus, Salamandridae) population . .p 16-22.

Ministry of environment and physical planning. 2018. National biodiversity strategy and action plan : for the period 2018 – 2023 Ministry of environment and physical planning Skopje. .p 183.

Whittaker, Kellie & Vredenburg, Vance. 2016. “An Overview of Chytridiomycosis” . .p/.

Pounds, A. 2006. Widespread Amphibian Extinctions from Epidemic Disease Driven by Global Warming . .p 161-167.

Davidson, C., Benard, M.F., Shaffer, H.B., Parker, J.M., O’Leary, C., Conlon, J.M., Rollins-Smith, L.A. 2007. Effects of chytrid and carbaryl exposure on survival, growth and skin peptide defenses in foothill yellow-legged frogs . .p 1771-1776.

Melovski, Lj., Markoski, B., Hristovski, S., Jovanovska, D., Anastasovski, V., Klincharov, S., Velevski, M., Velkovski, N., Trendafilov, A., Matevski, V., Kostadinovski, M., Karadelev, M., Levkov, Z., Kolchakovski, D.. 2013. Regional division of the Republic of Macedonia for the needs of biological databases . .p 81-111.

Gasc, J-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailović, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K., Haffner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez-Rica, J.P., Maurin, H., Oliveira, M.L., Sofianidou, T.S., Veith, M., Zuiderwijk, A. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe .Societas Europaea Herpetologica & Museum Nationall d’ Histoire Naturelle (IEGB/SPN). Paris. .p 496.